الیزابت دوم، ملکه بریتانیا، در اقامتگاه خاندان سلطنتی به عمر ۹۶ سالهگی درگذشت. وفات او واکنشهای زیادی را در سطح جهان برانگیخته است. رییسان جمهور، شهروندان و سازمانهای مطرح کشورها، درگذشت خانم الیزابت دوم را دردناک توصیف کردهاند. فرمانروای باوقار، شرافتمند و نجیب، صاحب عزم و اراده و دوست خوب از ویژهگیهایی شمرده میشوند که پس از درگذشت ملکه بریتانیا به او نسبت داده شده است.
الیزابت دوم، ملکه بریتانیا، روز پنجشنبه، ۸ سپتامبر، به سن ۹۶ سالهگی چشم از جهان بست. در خبرنامه قصر سلطنتی «باکینگهام» آمده است که ملکه الیزابت دوم در کمال آرامش، در کنار خانواده و نزدیکانش در بالمورال، اقامتگاه خاندان سلطنتی، در اسکاتلند چشم از جهان فروبسته است. اعضای خانواده سلطنتی بریتانیا برای ۱۰ روز عزای عمومی اعلام کردهاند.
ملکه الیزابت در سال ۱۹۵۲ میلادی تاجوتخت را از پدرش به ارث برد، اما مراسم تاجگذاری او در سال ۱۹۵۳ میلادی انجام شد. او ۷۰ سال سلطنت کرد و از رهگذر دوره حکمروایی، ریکورددار تاجوتخت در یک هزاره گذشته در بریتانیا بوده است. نام کامل او الیزابت الکساندرا مری بود که هنگام مراسم تاجگذاری لقب «ملکه الیزابت دوم» را از آن خود کرد. خانم الیزابت پس از درگذشت پدرش، جورج ششم، هنگامی که به اریکه سلطنت تکیه زد، ۲۶ سال سن داشت.
الیزابت دوم در منطقه «میفر» در شهر لندن زاده شد و بزرگترین فرزند دوک یورک بود. دوک یورک، پسر دوم جورج پنجم، پادشاه وقت بریتانیا، بود که بعدها اریکه سلطنتی را از پدرش به ارث برد. ملکه الیزابت دوم پیش از رسیدن به تاجوتخت، با دوک ادینبرگ ازدواج کرده بود. همسر الیزابت دوم سال پار به سن ۹۹ سالهگی درگذشت.
احساس مسوولیت و عزم راسخ از ویژهگیهای مهم ملکه بریتانیا خوانده شده است. بریتانیا زیر حاکمیت ملکه الیزابت دوم فراز و نشیبهای زیادی را تجربه کرد. حتا در مواردی نقش نهاد سلطنتی زیر پرسش رفت، اما تلاشهای این ملکه در حفظ نهاد سلطنتی جدی و موفق بود. زمانی که ملکه بر اریکه سلطنت تکیه زد، پرچم بریتانیا در شمار زیادی از کشورهای مستعمره به اهتزاز در میآمد. خانم الیزابت اما روی وجود کشورهای مستقل و مشترکالمنافع تأکید کرد و بریتانیا به تدریج از مستعمرههایش جدا شد.
الیزابت دوم چهار فرزند دارد. طبق قوانین سلطنتی حاکم در بریتانیا پس از درگذشت او، پسر بزرگش آقای چارلز سِمت پادشاهی را بر عهده گرفت. تاجوتخت سلطنتی طبق عرف رایج در بریتانیا بدون هیچ مراسمی به شاهزاده چالرز منتقل شد، اما باید چند مرحله تشریفاتی و سنتی را سپری کند تا رسماً بهعنوان پادشاه جدید بریتانیا معرفی شود. گفته میشود که مراسم معرفی او بهعنوان فرمانروای جدید بریتانیا امروز (شنبه، ۱۰ سپتامبر) در حضور مقامها و چهرههای سیاسی برگزار خواهد شد.
واکنشها به درگشت ملکه بریتانیا
اکثر چهرههای سیاسی مطرح جهان درگذشت ملکه بریتانیا را تسلیت گفتهاند. امانویل مکرون، رییسجمهور فرانسه، الیزابت دوم را «مظهر تداوم و اتحاد ملت بریتانیا» به مدت ٧٠ سال توصیف کرده و گفته است که او دوست فرانسه و ملکه خوشقلب بود که تأثیر ماندگاری بر کشور و زمانهاش برجا گذاشت.
جو بایدن، رییسجمهور ایالات متحده امریکا و همسرش جیل بایدن، با نشر بیانیهای به مناسبت درگذشت الیزابت دوم، ضمن ابراز همدردی با مردم بریتانیا، خانم الیزابت را فراتر از یک ملکه و معرف یک زمانه خواندند. در این بیانه آمده است که ملکه الیزابت یک سیاستمدار باوقار و دارای پایداری بیبدیل بود که ایتلاف میان بریتانیا و ایالات متحده را عمیقتر کرد و کمک کرد رابطه دو کشور مستحکمتر شود.
شاهزاده رضا پهلوی، فرزند شاه پیشین ایران در پیامی در صفحه توییترش نوشته است: «من و خانوادهام در سوگ درگذشت علیاحضرت فقید، ملکه الیزابت دوم، به مردم بریتانیا و جامعه جهانی میپیوندیم.» او افزوده است: «ملکه در دوران حکمرانیاش، که طولانیترین دوره یک پادشاه در جهان به شمار میرود، نقش یک نیروی شرافتمند و نجیب را برای عدالت، پیشرفت، و نیز یکپارچهگی و تداوم کشور خود ایفا کرد. از اینرو، با احترام ماندگار بهخاطر خدماتشان به بریتانیا و ملت خود، در یادها خواهد ماند.»
یاییر لاپید و آیزک هرتزوگ، نخستوزیر آلمان و رییسجمهور اسراییل نیز با نشر پیامهای جداگانه درگذشت الیزابت دوم را به خاندان سلطنتی و مردم بریتانیا تسلیت گفتهاند. شی جینپینگ، رییسجمهور چین، درگذشت ملکه بریتانیا را ضایعه بزرگ خوانده است.
جستین ترودو، نخستوزیر کانادا، در سخنانی گفته است که در جهان پیچیده، وقار و عزم پایدار الیزابت دوم به همه آرامش میبخشید. همچنان نارندرا مودی، نخستوزیر هند نوشته است: «هرگز گرما و مهربانی او را فراموش نمیکنم.»
همچنان انتونیو گوتیرش، دبیر کل سازمان ملل متحد، با ابراز تاسف نسبت به درگذشت ملکه الیزابت او را یک «دوست خوب» سازمان ملل متحد خوانده است. آقای گوتریش گفته است که فداکاری پایدار و مداوم ملکه الیزابت برای مدتها به یادگار خواهد ماند.
حامد کرزی، رییسجمهور پیشین کشور و عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی پیشین نیز درگذشت ملکه بریتانیا را تسلیت گفتهاند. آقای کرزی نوشته است: «من همیشه متأثر از فروتنی، وقار و خرد او بودم. او در واقع یک فرمانروای گرامی بود.» همچنان آقای عبدالله در صفحه توییترش نوشته است که ملکه الیزابت با قدرت فوقالعاده و منحصربهفردش در سازگاری با تغییرات و دگرگونیهای مهم تاریخی در ۷۰ سال گذشته به یاد خواهد ماند.
با این همه، طالبان اما واکنش متناقضی نسبت به وفات ملکه بریتانیا از خود نشان دادهاند. خبرگزاری دولتی باختر که زیر اداره طالبان فعالیت دارد، بامداد روز جمعه، ۱۷ سنبله، خبر کوتاهی درباره وفات ملکه بریتانیا نشر کرد. در کنار این خبر، تصویر ویرایششدهای از خانم الیزابت در برگه توییتر این خبرگزاری گذاشته شده بود که ملکه بریتانیا را یک فرد خونآشام معرفی میکرد. این تصویر تا پیش از چاشت دیروز همراه با خبر کوتاه روی صفحه خبرگزاری باختر موجود بود، اما پس از چاشت از صفحه توییتر این خبرگزاری برداشته شد.
خبرگزاری «باختر» زیر اداره طالبان در متن این خبر واکنش خاصی نسبت به درگذشت ملکه بریتانیا نشان نداده است. در متن خبر این خبرگزاری آمده است: «الیزابت دوم، ملکه بریتانیا به سن ۹۶ سالهگی درگذشت. با درگذشت ملکه الیزابت دوم شاهزاده چارلز ۷۳ ساله، فرزند بزرگ او، سلطنت بریتانیا را به ارث برد و پادشاه این کشور شد.» مقامهای رهبری طالبان درباره درگذشت خانم الیزابت دوم واکنشی نشان ندادهاند.
هشت صبح