آزمون سراسری کانکور در افغانستان یگانه راهی‌ست که جوانان کشور از طریق آن می‌توانند به دانشگاه‌های دولتی و سایر مراکز عالی و نیمه‌عالی راه پیدا کنند. این آزمون همه‌ساله در تاریخ که از طریق وزارت تحصیلات عالی اعلان می‌شود از داوطلبان آزمون اخذ می‌شود.
به گزارش فرخنده‌نیوز، داوطلبانه این آزمون سال‌ها و ماه‌ها را صرف آمادگی گرفتن در این امتحان می‌کنند، از ولایت‌های مختلف به کابل و مرکز ولایات می‌آیند و هزینه زیادی را متقبل می‌شود تا این آزمون را موافقانه پشت سر بگذارند.
بعد از اصلاحات که در دوران جمهوریت در این ازمون به وجود آمد باعث شد تا این آزمون با شفافیت‌تر بیشتر نسبت به سال قبل برگزار شود. این اصلاحات شامل سیستم بایمتریک و گرفتن آزمون اداره امتحانات وزارت تحصیلات عالی است که از تقلب در این امتحان جلوگیری می‌کند. این آزمون چند دوره از پسران و دختران که مکتب را تمام کرده است در ولایت‌های مختلف کشور گرفته می‌شود که در سال ۱۳۹۸ بنابر تصمیم اشرف غنی بعضی از رشته‌های تحصیلی از جمله پزشکی بر اساس نفوس هر ولایت سهمیه‌بندی گردید.
ذکیه مرادی که در سال ۱۳۹۸ آزمون کانکور را سپری کرده است، می‌گوید: «اول تصمیم دولت درباره سهمیه‌بندی جدی نبود و من تا روز بایمتریک از این موضوع خبر نداشتم که تصمیم سهمیه‌بندی قطعی شده است و در آن روز خبر شدم و شوکه شدم چون سهمیه ولایت بامیان که من در آنجا امتحان دادم بسیار کم یعنی از دو نفر پیشتر نبود و این سهمیه در شانس کامیابی من در کانکور بدون تاثیر نبود چون من نمره خوبی گرفته بودم؛ ولی به دلیل این تصمیم در رشته دلخواه خود راه نیافتم. امیدوارم سهمیه‌بندی کانکور از بین برده شود.»
اما امسال این آزمون چهره دیگر در خود گرفته است و بدون حضور دختران برگزار خواهد شد. طالبان در باره نگرفتن آزمون و ندادن کارت ورود به آزمون به دختران تا به حال چیزی نگفته است.
عدم حضور دختران و ندادن اجازه شرکت در این آزمون از سوی طالبان در افغانستان یکی دیگر از ممنوعیت‌ها و مقرارت دیگر این گروه بالای دختران افغان هست.
فرحناز برنا از مزار شریف که مدت سه سال برای این آزمون درس خوانده و آرزوی راه‌یابی در رشته پزشکی را دارد، می‌گوید: «من همیشه می گفتم یا چپن یا کفن رشته دل‌خواهم طب است، اگر کانکور هم می‌دادم هر پنج انتخابم طب می‌بود؛ ولی خیلی بد اند به جرم دختر بودن اینقدر ما را تحقیر می‌کنند. دختر بودن بد بودن نیست دختر کسی است که همیشه بخاطر رویا‌های خود تلاش می‌کند همیشه به فکر این است که چگونه به خانوده خود کمک کند، به فکر خود نیست به فکر جامعه خود است.»
او می‌افزاید: «از طالبان می‌خواهم دانشگاها و مکتب‌های ما را باز کند. زن‌های کشورم هم مثل زن‌های کشورهای دیگر پیشرفت کند بیشتر از این خسته نکند چون خسته‌ترین انسان‌های روی زمین زن‌های افغانستان استند.»
زهرا محمدی (نام مستعار) از ولایت کابل که تنها راه رسیدن به هدفش که وکیل شدن است را آزمون کانکور می‌داند، می‌گوید: «من وقتی که خبر شروع آزمون را شنیدم خوشحال شدم و منتظر کارت یا آی دی امتحان بودم؛ ولی بدبختانه برای ما کارت صادر نکردند. این کار طالبان حس نا امیدی را به ما می‌دهد و امروز که اجازه حضور در آزمون کانکور را ندادند من مطمئنم فردا اجازه حضور در کوچه و بازار را هم نخواهد داد. به نظرم بورسیه‌های تحصیلی از کشورهای مختلف دنیا هم گزینه‌ای خوب برای ادامه تحصیل است؛ اما بسیاری از دختران پاسپورت، شهادت‌نامه دوازده و اسناد زبان ندارد که در این بورسیه‌ها ثبت نام کنند و این شانس را هم از دست می‌دهند. نگران این هستم که یک نسل ما دوباره بی‌سواد بماند»
امروز ۲۷ سرطان اول روز بایمتریک آزمون کانکور در ولایت بامیان است که آغاز این آزمون سراسری در افغانستان می‌باشد و در ۲۹ و ۳۰ این ماه آزمون اخذ می‌‌گردد.
تا به حال هیچ واکنش تند داخلی و خارجی درباره این تصمیم طالبان یعنی ممنوعیت دختران در آزمون کانکور افعانستان نشان داده نشده است، سوال اینجاست که آیا زنان افغان روز به روز به دست فراموشی سپرده می‌شود؟
لیلا رضایی
۲۸ سرطان ۱۴۰۲