بازارچه هنر بازار کوچکی در مرکز ولایت بامیان است که فروشندگان و دکانداران آن همه زن است.
زنان صنایع دستی شانرا از این طریق به فروش می رساند و هم چنان بخاطر استقلال مالی و کمک مالی به خانواده‌هایشان در این بازارچه کوچک دکانداری می کنند، این بازارچه بیشتر از ۲۰دکان دارد که فروشندگان آن زنان و دختران است.
نیکبخت ابراهیمی ۵۰ ساله، یکی از زنان است که در بازارچه هنر بامیان دکان صنایع دستی دارد او ده سال می شود که دکانداری می کند، ایده فروش صنایع دستی زنان زمان در فکر نیکبخت رسید که منطقه شان که سرخ دره بامیان است کار های گروهی برای آموزش صنایع دستی برای زنان در آن جا شروع گردید، آن زمان یک خانم بنام قدسیه به تمام زنان که علاقه‌مند یاد گیری صنایع دستی از قبیل خامک دوزی، بافندگی ودیگر مهارت ها بود را آموزش می داد که حمایت کننده این کار های گروهی موسسه GRS بود در آن زمان دختران خانم نیکبخت در آن شرکت کردند و خامک دوزی و بافندگی را یاد گرفتند ، خانم قدسیه صنایع دستی تهیه می کند و در بازار به فروش می رساند، تا زمانی که در آخر بازار بامیان برای زنان پنچ شنبه بازار برگذار گردید که خانم ها پنچ شنبه به پنج شنبه صنایع دستی شان را به نمایش می گذاشتند و می فروختند، این پنج شنبه بازار یک بهار برگزار شد.
زمان حکومت جمهوری در دوران که غلام علی وحدت والی ولایت بامیان بود در ولایت بامیان نمایشگاه راه ابریشم برای نمایش صنایع دستی زنان برگزار کردند که در بین صنایع دستی تمام زنان صنایع دستی زنان بامیان مقام اول را گرفت، دولت مکان برای ساخت بازارچه برای فروش صنایع دستی زنان برای آن ها داد تا برای خود شان مکانی برای فروش صنایع دستی شان تهیه کند.
از خانم نیکبخت پرسیدم دکان خود را چگونه ساختن است؟
خانم نیکبخت : ما تمام کاری دکان ها بازارچه هنر را خود ما انجام دادیم، گودی بود تمامش را پور کردیم، خشت پخته و آهن خریدیم من خودم پولی کافی برایم خرید مواد ساختمانی دکان نداشتم مجبورم شدم قرض کنم بعد از ساخته شدن دکان، کار خرید و فروش صنایع دستی زنان بامیان را شروع کردم و اول من با پنچ هزار افغانی جنس خریدم و کارم را آغاز کردم.
تحولات سیاسی و اقتصادی در افغانستان بالای کار نیکبخت هم اثر گذاشته اشت او می گوید بعد از تغییر نظام حکومتی و بد تر شدن وضعیت اقتصادی مردم درآمدش کم تر شده است و نسبت به سال های گذاشته مشتری کم تر برای خرید لباس خامک دوزی و دیگر وسایل دکانش می آید بغضی روزها او هیچ فروش ندارد ؛ اما بعضی روز ها از پنچ صد تا ۲ هزار افغانی درآمد دارد.
او از ۸ صبح تا ۴ عصر در دکان بالای گلیم نازک می نشست تا مشتری بیاید تا بتواند حداقل یک چادر یا دستمال خامک دوزی شده را بفروشد، دکان که نشستن در زمستان در آن مشکل است چون آب و هوای بامیان در این فصل سال سرد می باشد.
ازش درباره چگونگی تهیه صنایع دستی که در دکانش موجود است پرسیدم؟
نیکبخت ابراهیمی: ما همه دکانداران این بازارچه تکه تهیه می کنیم و به خانم های که مشکل اقتصادی دارد یا می خواهد با بافندگی و خامک دوزی کسب درآمد کند ، لباس خامک دوزی و بافندگی به کرایه می دهیم و من خودم خامک دوزی و بافندگی دخترانم را هم به دکان می آورم و بعضی وقت ها صنایع دستی زنان که می فروشد می گوید پسرم مریض است یا پول برای تهیه مصارف خانواده نداریم و من هم برای این به آن کمک کرده باشم صنایع دستی شان را می گیرم و در دکان خود به فروش می رسانیم و در منطقه خودم ۵۰ زن است که در تهيه صنایع دستی دکان همراه من هم کاری می کند.
نیکبخت عضو اتحادیه بازارچه هنر نیز است که اتحادیه آن ها سی عضو دارد که هم شان در این بازارچه دکان صنایع دستی دارد که رئیس اتحادیه شان خانم زینب کریمی است که توسط این اتحادیه بازارچه را کنترول می کند.
از کمک های که به اتحادیه و بازارچه هنر شده از نیکبخت پرسیدم؟
نیکبخت: تا حال به اتحادیه و بازارچه ما یک بار کمک شد که از طرف موسسه برک بود آن هم کسانی که سن شان بالا بود کمک نمی کرد من همراه پنچ خانم دیگر که در اين جا دکان داری می کنیم به دلیل این که سن ما زیاد بود کمک دریافت نکردیم، دیگران را کمک کرد کمک شان پول نقد بود و هم چنان دکان های شان را جور کرد برای شان الماری داد؛ ولی ما را نه، از آن زمان تا حال هیچ موسسه و نهاد دیگری برای ما کمک و هم کاری نکرده است.”
نیکبخت از ندادن سند دکانش توسط دولت ابزار نگرانی می کند او می گوید این دکان را خودشان با بودجه شخصی ساخته است؛ اما دولت سند آن را به آنها نداده است زمان که آن ها به برای گرفتن سند چند بار به شهر داری بامیان رفته، شهر داری گفت است که زمین از وزارت زراعت است و وزارت زراعت گفته است از شهر داری است از زمان ساخت بازارچه تا حالا هیچ دکان سندش به دست این زنان نرسیده است.
نیکبخت: ” دولت زمین این بازار را به ما داد تا برای خود دکان برای فروش صنایع دستی زنان بسازیم و ما دکان ها را با پول شخصی خود ساختم از دولت تقاضا سند کردیم؛ اما آن ها تا به امروز برای ما سند نداد است و زمانی که طالبان آمد به ما گفتند شما می تواند به کار خود ادامه دهید و ما به شما کاری نداریم و در تهیه سند دکان هم تا حال هیچ هم کاری نکرده است، تقاضا ما این است که سند دکان ما را بدهد.”
بازارچه هنر بامیان مکان است که می توان تمام صنایع دستی زنان بامیان را از اینجا تهیه کرد از لباس خامک دوزی معروف به لباس هزارگی تا چادر، دستمال‌های خامک دوزی گرفته تا بافندگی برای تزئین خانه، حالا در بامیان این بازارچه برای خود نام و رسم دارد. و دکان داری زنان دیگر برای مردم عادی شده است و کسی مشکل ایجاد نمی کند تا مانع کار این زنان شود.
لیلا” رضوی”