سلطانه (مستعار) دانشجوی رشته انجنیری ساختمانی در دانشگاه کابل است، اما نزدیک به یک سال است که از درس در دانشگاه مثل صد‌ها دختر دیگر محروم شده است. او سال دوم دانشگاه بود که طالبان آموزش در دانشگاه‌ها را نیز برای دختران ممنوع کردند. به گفته خودش “انجنییری رشته مورد علاقه‌ی من در دانشگاه بود که برای کامیاب شدن در این رشته دو سال آمادگی گرفتم، شب روز درس خواندم تا از امتحان کانکور گذشتم. فکر نمی کردم که یک روز در دانشگاه به روی ما بسته شود.
سلطانه برای آینده‌ی خودش برنامه های بزرگ داشت که با درس خواندن در دانشگاه و فارغ شدن از انجییری ساختمانی می‌خواست برنامه‌هایش را اجرا کند و زندگی خود و خانواده اش را تغییر دهد. می‌گوید روزی که در این رشته در دانشگاه قبول شده بود خانواده و عده‌ی از دوستانش می‌گفت این رشته مربوط به پسران است و آینده‌ی کاری برای دختران ندارد، درست مثل نظریه که طالبان دارند. سلطانه در مدت که از دانشگاه دور بوده است به کورس طراحی میرود و برای آینده خودش با وجود طالبان خوش‌بین است. وی اضافه می‌کند اگر تسلیم شده بودم از اول پا پیش نمی‌گذاشتم و درس خواندن در این رشته را ترک میکردم. طالبان با مسدود کردن دانشگاه و مکتب راه آموزش را مسدود کرده نمی‌تواند.
رحیمه (مستعار) دانشجوی که تازه در رشته حقوق دانشگاه کابل کامیاب شده است اما هرگز در چوکی دانشجوی نه نشسته است. او از بدخشان به کابل آمد تا مراحل شامل شدن به دانشگاه را انجام دهد. طوری که خودش می‌گوید” اواخر سال 1401 با برادرم از بدخشان به کابل آمدم چون طالبان برای دختران و زنان که در سفر محرم نداشته باشند، اجازه رفت و آمد نمی‌دهند. برای همین برادرم با من به کابل آمد. وقتی به کابل آمدیم، به دانشگاه کابل رفتم جای که برای رسیدنش شب و روز درس خواندم. دانشگاه خیلی بزرگ بود و من حیران بودم که کجا باید بروم و مراحل ثبت‌نام را انجام دهم. از چند دختری که رو به روی من میآمدند پرسیدم که اداره امور محصلان کجاست؟ یکی از دختران پاسخ داد که چه میکنید؟ در جوابش گفتم که من تازه به دانشگاه قبول شدم می‌خواهم که ثبت‌نام کنم و دانشکده حقوق را بیبینم. دختران به من گفتند که چه فایده دانشگاه‌ها بروی دختران بسته می‌شود. یکی دیگر این دخترها مرا رهنمای کرد به اداره امور محصلان. از رحیمه پرسیدم که آیا ثبت نام کردید؟ و اینکه در مدت که دانشگاه مسدود بوده است در کابل مصروف چه کار استید. در جوابم می‌گوید که آن روز ثبت‌نام کردم نه تنها من بلکه ده دختر دیگر که مثل من از ولایت‌ها آمده بودند، آن روز ثبت نام کردند حتا از مسوول که ثبت نام‌های ما را انجام میداد پرسیم که دانشگاه بسته می‌شود. در جواب ما می‌گفت آوازه است اما برای همیشه نیست. دیگر حرفی نمی‌گفنتد. او فعلاً در کابل در خانه مامایش است و در کورس‌های آموزشی مصروف آموختن زبان است. او همچنان اضافه می‌کند که اگر دانشگاه برای دختران باز نشود از درس خواندن منصرف نمی‌شود. تلاش می‌کند تا بیرون از افغانستان برود و در دانشگاه های بیرون کشور درس بخواند.
بهار (مستعار) دانشجوی که ازرشته کمپیوترساینس سال 1401 فارغ شده اما هنوز پایاننامه دور کارشناشی اش را دفاع نکرده است. یا به گفته خودش برایش فرصت دفاع کردن ندادند. او اضافه می‌کند که، در تاریخ که برای دفاع پایاننامه دوره کارشناسی نوبت‌اش بود دانشگاه را مسدود کردند. او چندین بار به دانشگاه رفت اما محافظان بیرون دروازه دانشگاه برایش گفنتد که او اجازه ندارد داخل برود. با استاد رهنمایش موضوع را درجریان گذاشت واستادش از او خواست که پایان‌نامه‌ا‌ش به گونه آنلاین بفرستد”. بهار در یک موسسه در بخش (آی-تی) کار میکرد که با مسدود شدن کار خانم‌ها در موسسه‌ها بیکار شد ولی حالا در یکی از کورس‌های آموزشی برنامه های کمپیوتری را آموزش می‌دهد. بهار دوست دارد در رشته که درس خوانده است پیشرفت کند و برای همین تلاش می‌کند بورسیه بی‌گیرد و بیرون از افغانستان برای دوره مافوق کارشناسی برود. اما نمی‌تواند چون او اسناد فارغت از دانشگاه را ندارد. چندبار با پدرش به دانشگاه مراجعه کرده است چون از زمانیکه دانشگاه‌ها بروی دخترها مسدود شده است دخترها برای مراجعه به دانشگاه باید با محرم خودش به دانشگاه بروند، چون به تنهایی آنها اجازه ورد به دانشگاه را ندارند. اداره امور محصلان به آنها گفته است کار اسناد فارغت دختران در حال حاضر بند است. بهار حتا بعد از فراغت باید منتظر باز شدن دانشگاه‌ها باشد تا اسناد خودش را بدست بیاورد. افغانستان تنها کشور جهان است که آموزش برای دختران این کشور ممنوع است و حاکمان امروز افغانستان بزرگترین ظلم را در حق آموزش دختران این سرزمین میکنند. طالبان با وجودیکه دولت خود شان را اسلامی و انسانی می‌خوانند اما خلاف دستورهای دینی رفتار میکنند. در افغانستان تحت حاکمیت طالبان زنان به حاشیه رانده شده اند. اما زنان افغانستان حتی در حاشیه‌ها ساکت نه‌نشسته اند و برای خودشان تلاش میکنند به باور این سه بانو هیچ حکومتی در هیچ جای جهان نمی‌توانند زنان را منزوی کنند و مانع آموزش و آموختن آنها شوند.
تا هنوز طالبان دلیل روشن مبنی بر مسدود کردن آموزش دختران ارایه نکردند جز اینکه مکان درسی مناسب و نصاب آموزشی مناسب وجود ندارد. طالبان بارها در گفتگوها با نهادها و کشورها برای باز شدن مکتب‌ها و دانشگاه‌ها گفته است که در این موضوع مداخله نکنند. طالبان تا هنوز تاریخی مشخص برای بازگشایی این مراگز آموزشی برای دختران ارایه نمی کنند. در زمان جمهوریت دختران در مکتب به گونه جداگانه از پسران درس می‌خواندن و تنها در دانشگاه‌ها دختران و پسران با هم به آموزش می‌پرداختند. اما با سقوط جمهوریت و شروع حکومت طالبانی دانشجویان دختر و پسر در روزهای جفت و تاق به گونه جدا از هم درس می‌خواندند اما بعد از مدت نزدیک به یک سال دانشگاه هم برای دختران مسدود شد.
گزارش از M.Seyam