فرخنده: در سومین سالگرد تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، گروهی از زنان معترض در تجمعی پرشور و مؤثر در کشور پاکستان گردهم آمدند تا صدای خود را به گوش جهانیان برسانند و به چالش‌هایی که بر دوش زنان افغان تحمیل شده است، بپردازند. این گردهمایی بخشی از جنبش‌های گسترده اعتراضی است که به‌ویژه در میان زنان افغانستان به راه افتاده و به وضعیت بحرانی حقوق بشر در این کشور توجه ویژه‌ای داشته است.
خانم دیبا فرهمند، فعال حقوق زن، در سخنرانی خود به دو بحران جدی که کشور با آن‌ها مواجه است، پرداخت. او به‌طور خاص بر محدودیت‌های شدید علیه زنان و معضل نسل‌کشی هزاره‌ها تأکید کرد و خواستار توجه جهانی به این مسائل شد.
خانم فرهمند در صحبت‌های خود بیان کرد: “محدودیت‌های شدید علیه زنان در افغانستان، یک بحران انسانی و حقوق بشری است که باید هرچه سریع‌تر مورد توجه جهانی قرار گیرد. علاوه بر این، نسل‌کشی هزاره‌ها نیز معضل جدی دیگری است که نیازمند اقدام فوری و قاطع جامعه بین‌المللی است.”
وی افزود: “تحولات اخیر و اقدامات طالبان نه تنها به حقوق زنان آسیب زده است، بلکه اقلیت‌های قومی مانند هزاره‌ها نیز در معرض تهدیدات جدی قرار دارند. نسل‌کشی هزاره‌ها، یکی از چالش‌های بزرگ و نگران‌کننده است که باید به آن پرداخته شود.”
در همین حال کرشمه بارش، دختر نوجوانی از ولایت پنجشیر، در این تجمع به‌طور صمیمی و نگران از وضعیت خود پس از روی کار آمدن طالبان سخن گفت. وی بیان کرد: “همه آرزوها و اهدافم نابود شده است. امیدم را از دست داده‌ام.” این اظهارات کرشمه، نمایانگر وضعیت دشوار بسیاری از زنان افغان است که با محدودیت‌های شدید و سیاست‌های سختگیرانه طالبان مواجه‌اند.
از سوی فاطمه فرهمند و زینب یوسفی، دو خواهری که به دلیل تغییرات سیاسی اخیر در افغانستان آسیب‌پذیر شده‌اند، اظهار کردند: “وقتی طالبان به قدرت رسید، همه برنامه‌ریزی‌های آینده‌مان به هم ریخت.” این دو خواهر با ابراز نگرانی از دشواری‌های زندگی تحت حکومت طالبان و محرومیت از حقوق ابتدایی، افزودند: “هر روز با چالش‌های جدیدی روبه‌رو می‌شویم و احساس می‌کنیم که حقوق اولیه‌مان به خطر افتاده است.”
زنان معترض در این برنامه با قرائت قطعنامه‌ای، از دختران و زنان افغانستان خواستند تا در برابر زور و جبر تسلیم نشوند. آن‌ها از جامعه جهانی و سازمان‌های حقوق بشری درخواست کردند تا با فشار بر طالبان، از حقوق زنان حمایت کرده و به تبعیض جنسیتی در افغانستان پایان دهند.
در کنار این جنبش‌های اعتراضی در افغانستان، گروه‌های مختلف در سطح بین‌المللی نیز برای حمایت از زنان و دختران افغان فعال شده‌اند. این جنبش‌ها با برگزاری تظاهرات و انتشار بیانیه‌های اعتراضی، تلاش دارند تا توجه جهانیان را به وضعیت بحرانی حقوق بشر در افغانستان جلب کنند و خواستار حمایت‌های بیشتری از سوی جامعه جهانی هستند.
در تاریخ ۱۵ اگست ۲۰۲۱، طالبان به‌طور رسمی کنترل کابل، پایتخت افغانستان، را به دست گرفتند و این تحول به معنای بازگشت دوباره حکومت اسلامی طالبان به افغانستان بود. این رویداد با سقوط نظام جمهوری و خروج نیروهای بین‌المللی از کشور همراه بود و به سرعت موجب بروز بحران‌های انسانی و اقتصادی شد.
پس از تسلط طالبان، بسیاری از حقوق اساسی زنان و دختران افغان به‌ویژه در زمینه آموزش و اشتغال به شدت محدود شد. دختران از رفتن به مدارس و دانشگاه‌ها محروم شدند و قوانین سختگیرانه‌ای برای آزادی‌های فردی زنان وضع گردید. این وضعیت باعث شد که زنان افغان و حامیان حقوق بشر در سطح جهانی، به‌ویژه برای ارتقاء حقوق و آزادی‌های زنان، تلاش‌های گسترده‌ای را آغاز کنند.
با ادامه بحران و فشارهای اقتصادی در افغانستان، صدای زنان معترض و حمایت‌های بین‌المللی برای حفظ و ارتقاء حقوق زنان افغان بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می‌رسد.
گزارش: مصطفی شهریار