فرخنده: سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی به مناسبت سومین سالگرد سقوط نظام جمهوریت و بازگشت حاکمیت طالبان، به شدت از وضعیت حقوق بشر در افغانستان انتقاد کرده است. این گزارش، که بر اساس مشاوره با ۱۵۰ فعال حقوق بشری، زن معترض، دانشگاهیان، جوانان، نمایندگان جامعه مدنی و روزنامه‌نگاران در ۲۱ ولایت افغانستان و کشورهای دیگر تهیه شده، به نقص‌های جدی در رسیدگی به بحران حقوق بشری اشاره دارد.
عفو بین‌الملل در این گزارش تأکید کرده است که طالبان بدون مجازات‌های مؤثر بین‌المللی، به نقض حقوق بشر و ارتکاب جنایات ادامه می‌دهند. سازمان مذکور بیان کرده است که جامعه افغانستان در سه سال گذشته با «ناامیدی حل‌ناشده» دست و پنجه نرم می‌کند و هیچ اقدام مشخصی برای رسیدگی به وضعیت حقوق بشری صورت نگرفته است، که به‌عنوان «مایه شرم برای جهان» یاد شده است.
سمیرا حمیدی، مسئول کارزار منطقه‌ای عفو بین‌الملل برای جنوب آسیا، گفت: «جهان نه تنها طالبان را برای جنایات و نقض حقوق بشر پاسخ‌گو نمی‌داند، بلکه نتوانسته است یک جهت راهبردی برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر ارائه کند.»
شماری از زنان در ۲۱ ولایت افغانستان به عفو بین‌الملل گفته‌اند که پس از سه سال حاکمیت طالبان، احساس «هیچ‌کس» بودن می‌کنند و فرصت‌های محدودی برای اشتغال و مشارکت اقتصادی یا فرهنگی در جامعه دارند.
این گزارش همچنین به موارد متعددی از مجازات‌های بدنی که توسط طالبان اجرا می‌شود، از جمله شلاق در محضر عام، اعدام‌ها، بریدن دست‌ها و پاها، و سنگسار، اشاره کرده و تأکید می‌کند که این اقدامات به وضوح نقض قوانین بین‌المللی هستند. طالبان ادعا می‌کنند که این اقدامات مطابق با اصول شریعت و فرهنگ افغانستان هستند.
عفو بین‌الملل همچنین به کاهش شدید جامعه مدنی در افغانستان اشاره کرده است، به‌ویژه به این نکته پرداخته که مدافعان حقوق بشر، زنان معترض، سازمان‌های مردمی، روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی به‌عنوان دشمنان طالبان تلقی می‌شوند. افرادی که علیه سیاست‌های طالبان اعتراض می‌کنند، با خطر ناپدید شدن اجباری، بازداشت‌های خودسرانه، زندان و شکنجه مواجه هستند و بسیاری از آنان به دلیل ترس از انتقام مجبور به ترک کشور شده‌اند.
گزارش‌های اخیر نشان می‌دهند که صدها نفر از این افراد در ایران، پاکستان و ترکیه گرفتار شده و با چالش‌های قانونی و مالی، و حتی خطر اخراج اجباری روبرو هستند.
در همین حال، ۱۵ اوت، سومین سالگرد سقوط افغانستان به دست طالبان، واکنش‌های زیادی را برانگیخته است. چهره‌های سیاسی، فعالان حقوق بشر و مدافعان حقوق زنان این روز را «روز سیاه در تاریخ افغانستان» خوانده و آن را سرآغاز حذف شهروندان، به ویژه زنان، از صحنه سیاست و جامعه در کشور توصیف کرده‌اند. در مقابل، طالبان این روز را به‌عنوان «روز فتح» جشن گرفته و از آن تجلیل کرده‌اند.