فرخنده: در پی حمله مرگبار روز پنج‌شنبه، ۲۲ سنبله، بر شهروندان هزاره در ولایت دایکندی افغانستان، موجی از واکنش‌های داخلی و بین‌المللی به همراه شده است. این حمله که گروه داعش مسئولیت آن را بر عهده گرفته، به کشته شدن حداقل ۱۵ تن و زخمی شدن ۶ تن دیگر منجر شده است. طالبان تعداد کشته‌شدگان را ۱۴ نفر اعلام کرده‌اند و گفته‌اند که تحقیقات در این زمینه جریان دارد.
جزئیات حادثه:
این حادثه در مسیر راه دایکندی-غور رخ داد. طبق گفته شاهدان و بستگان قربانیان، دو موتورسوار که خود را اعضای طالبان معرفی کرده بودند، موتر حامل خانواده‌های هزاره را متوقف کرده و به بهانه گرفتن عکس یادگاری، مردان سرنشین را از موتر پایین آورده و آنان را به ضرب گلوله کشتند. این حادثه در مقابل دیدگان زنان و کودکان رخ داد و قربانیان همگی از اقلیت هزاره و پیرو مذهب شیعه بودند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که این خانواده‌ها در حال بازگشت از مراسم اربعین بودند.
واکنش‌های داخلی و بین‌المللی:
1. دیدبان حقوق‌بشر در بیانیه‌ای از جامعه جهانی خواست که حمایت‌های لازم از هزاره‌ها در افغانستان صورت گیرد. این نهاد هشدار داد که پس از تسلط طالبان بر افغانستان، گروه داعش خراسان دست‌کم ۱۷ حمله علیه هزاره‌ها انجام داده که بیش از ۷۰۰ کشته برجای گذاشته است.
2. جنبش شنبه‌های ارغوانی که از جنبش‌های اعتراضی زنان در افغانستان است، طالبان و داعش را به سرکوب هدفمند هزاره‌ها متهم کرد. این جنبش اعلام کرد که حمله بر هزاره‌ها در دایکندی بخشی از سیاست “نسل‌کشی، تضعیف و نابودی مذهبی و قومی” هزاره‌هاست و طالبان و داعش در این زمینه “مبنای فکری مشترک” دارند.
3. سازمان ملل متحد و دبیرکل آن، آنتونیو گوترش، این حمله را به شدت محکوم کردند. استیفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل، ضمن ابراز تسلیت به خانواده‌های قربانیان، تاکید کرد که حفاظت از غیرنظامیان باید در اولویت قرار گیرد. هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) نیز خواستار تحقیقات فوری در خصوص این حادثه و تلاش برای پاسخگویی به عاملان آن شد.
4. وزارت خارجه ترکیه این حمله را “وحشیانه” توصیف کرد و با خانواده‌های قربانیان ابراز همدردی کرد. در بیانیه این وزارتخانه آمده است که آنکارا حملات تروریستی در افغانستان را به شدت محکوم می‌کند و خواستار پایان این خشونت‌ها است.
5. سفارت ژاپن در کابل نیز این رویداد را به عنوان “حمله هراس‌افکنی” محکوم کرد و خواستار توقف فوری حملات تروریستی در افغانستان شد.
6. رینا امیری، فرستاده ویژه ایالات متحده در امور زنان افغانستان، این حمله را نمونه‌ای از “خشونت ویرانگر” علیه هزاره‌ها توصیف کرد و خواستار توجه بیشتر به وضعیت این اقلیت مذهبی و قومی شد.
7. کرن دیکر، کاردار سفارت ایالات متحده برای افغانستان، نیز در پلتفرم اکس (توییتر سابق) این حمله را “وحشیانه” خوانده و از جامعه جهانی خواست تا علیه این جنایات اقدامات جدی انجام دهد.
8. اتحادیه فعالان حقوق‌بشر اعلام کرد که طالبان از زمان تسلط بر افغانستان، نقض گسترده حقوق‌بشر را آغاز کرده‌اند و این حمله نمونه‌ای از “جنایت علیه بشریت” است. این اتحادیه از جامعه جهانی خواست تا فشار بیشتری بر طالبان و داعش برای پاسخگویی به این جنایات وارد آورند.
وضعیت حقوق‌بشر در افغانستان:
دیدبان حقوق‌بشر و سایر نهادهای بین‌المللی به شدت نگران وضعیت هزاره‌ها در افغانستان هستند. پس از بازگشت طالبان به قدرت، این اقلیت قومی و مذهبی بارها مورد هدف حملات داعش و سایر گروه‌های تندرو قرار گرفته‌اند. این نهادها بار دیگر بر اهمیت حفاظت از هزاره‌ها تاکید کرده و خواستار ایجاد سازوکارهای بین‌المللی برای بررسی و مقابله با این جنایات شدند.
در این میان، بسیاری از فعالان حقوق‌بشر از دادگاه کیفری بین‌المللی درخواست کردند تا با حمایت‌های مالی، سیاسی و لجستیکی به بررسی جنایات ارتکابی توسط طالبان و داعش در افغانستان بپردازد و جامعه بین‌المللی نیز برای تضمین پاسخگویی، اقدامات لازم را انجام دهد.
واکنش خانواده‌های قربانیان:
بستگان قربانیان این رویداد اعلام کرده‌اند که تمامی قربانیان از باشندگان روستای قریودال در ولسوالی سنگ تخت دایکندی بودند و پس از کشته شدن، پیکرهایشان به خاک سپرده شدند. این خانواده‌ها با ابراز ناراحتی شدید از اینکه هیچگونه حمایتی از سوی نهادهای داخلی و بین‌المللی دریافت نکرده‌اند، از جامعه جهانی درخواست کردند تا به وضعیت هزاره‌ها در افغانستان توجه بیشتری کنند.
حمله مرگبار بر هزاره‌ها در ولایت دایکندی بار دیگر نشان داد که وضعیت امنیتی و حقوق‌بشری در افغانستان وخیم‌تر از گذشته است و اقلیت‌های قومی و مذهبی در این کشور در معرض خطر جدی قرار دارند. واکنش‌های گسترده داخلی و بین‌المللی نشان‌دهنده نگرانی از وقوع جنایات گسترده علیه بشریت در افغانستان است و خواسته‌ها برای پاسخگویی به این جنایات در حال افزایش است.