
فرخنده: علی کاظمی، مسئول مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک در وزارت عدلیه ایران، در مصاحبهای با خبرگزاری ایسنا اعلام کرده است که ۸۵ درصد کودکان کارگر در تهران از مهاجران افغانستان هستند. این آمار نگرانکننده در حالی ارائه میشود که مجموعاً حدود ۳هزار و ۲۰۰ کودک کارگر در جادهها و خیابانهای ایران فعالیت میکنند.
کاظمی اشاره کرده است که مشکلات اقتصادی و بازماندگی از تحصیل دلایل اصلی کار این کودکان است. بسیاری از خانوادههای مهاجر افغانستان به دلیل فقر و عدم دسترسی به منابع مالی کافی، مجبور به فرستادن فرزندان خود به خیابانها برای کسب درآمد هستند. این کودکان اغلب در چهارراهها و جادههای شلوغ تهران و دیگر شهرهای بزرگ دیده میشوند و با سختی فراوان تلاش میکنند تا لقمهنانی برای خانوادههایشان به دست آورند.
یکی از چالشهای دیگر که کاظمی به آن اشاره کرد، اخراج تعدادی از این کودکان کارگر افغانستانی از ایران به دلیل نداشتن مدارک اقامت قانونی است. این اقدام بخشی از سیاستهای مهاجرتی سختگیرانه ایران در قبال مهاجران افغانستانی است که طی سالهای اخیر شدت گرفته است.
علی کاظمی همچنین به موضوعات نگرانکننده دیگری از جمله بهرهکشی و سوءاستفاده از این کودکان کارگر اشاره کرد. بسیاری از این کودکان در معرض خطرات مختلف از جمله کار اجباری، سوءاستفاده جنسی و حتی قاچاق انسان قرار دارند. نبود نظارت کافی و ضعف در حمایتهای قانونی از این کودکان، آنها را در برابر این تهدیدات آسیبپذیرتر میکند.
همزمان با این چالشها، پژوهشهای مختلف، از جمله یک تحقیق توسط مؤسسه آمو، تأیید میکنند که بیکاری و وضعیت بد اقتصادی اصلیترین دلایل مهاجرت غیرقانونی شهروندان افغانستان به ایران است. بسیاری از این مهاجران به دنبال یافتن فرصتهای شغلی و بهبود وضعیت زندگی خود هستند، اما در نهایت به دلیل عدم دسترسی به حمایتهای قانونی، به مشاغل سخت و پرمخاطره مانند کارگری و حتی کار خیابانی کودکان روی میآورند.
در این میان، روند اخراج اجباری مهاجران افغانستان از ایران به شدت افزایش یافته است. بسیاری از مهاجران افغانستانکه به ایران بازگردانده میشوند، از برخوردهای نادرست و حتی غیرانسانی توسط پلیس و نیروهای مرزی ایران شکایت دارند. این اقدامات نه تنها موجب نگرانیهای جدی حقوق بشری شده، بلکه بر روابط اجتماعی و انسانی میان مهاجران و شهروندان ایران نیز تأثیرات منفی گذاشته است.
وضعیت کودکان کارگر مهاجر افغانستان در ایران به یکی از مسائل حساس و بحرانی تبدیل شده است. فشارهای اقتصادی، نبود حمایتهای قانونی و سوءاستفاده از این کودکان نیازمند توجه جدی از سوی نهادهای بینالمللی و دولتهاست. در عین حال، ادامه اخراجهای اجباری و برخوردهای نادرست با مهاجران، شرایط را برای این خانوادهها سختتر کرده و آنها را در معرض خطرات بیشتر قرار میدهد.