فرخنده: سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان در بیانیهای به مناسبت ۲ نوامبر (۱۲ عقرب)، «روز جهانی پایان دادن به معافیت از مجازات جرایم علیه خبرنگاران»، اعلام کرده است که طالبان با اعمال سانسور و تهدید، فضای محدودیت و فشار را بر رسانهها گسترش دادهاند. این سازمان با بیان نگرانیهای عمیق از وضعیت آزادی مطبوعات در افغانستان، اشاره میکند که از زمان روی کار آمدن دوباره طالبان، میزان بازداشت، زندانیساختن، شکنجه و تهدید خبرنگاران افزایش یافته است، بدون آنکه قانونی یا نهادی مستقل برای نظارت بر جرایم علیه خبرنگاران وجود داشته باشد.
بر اساس این بیانیه، افغانستان تحت حاکمیت طالبان به یکی از «پرخطرترین» کشورها برای خبرنگاران و رسانهها تبدیل شده است. سازمان حمایت از خبرنگاران از نهادهای جهانی و کشورهای جهان خواسته است که برای پایان دادن به معافیت از جرایم علیه خبرنگاران در افغانستان اقدام کنند و با ایجاد یک سازوکار عملی و موثر، حقوق این قشر آسیبپذیر را محافظت کنند.
این سازمان همچنین به شرایط دشوار خبرنگاران افغانستانی در تبعید اشاره کرده و گفته است که بسیاری از خبرنگاران در ایران، پاکستان و برخی کشورهای دیگر منطقه در شرایط ناامن، با محرومیت و تهدیدات روزافزون زندگی میکنند که این خود یکی از بزرگترین جرایم علیه خبرنگاران به شمار میرود.
افزایش شدید خشونت علیه خبرنگاران؛ آمار و ارقام
مرکز خبرنگاران افغانستان در گزارشی به مناسبت روز جهانی پایان دادن به معافیت از مجازات جرایم علیه خبرنگاران اعلام کرده است که طی سه سال اخیر حداقل ۴۴۷ مورد نقض حقوق خبرنگاران و خشونت علیه آنان در افغانستان ثبت شده است. بر اساس این گزارش، سه خبرنگار در سه سال گذشته کشته شدهاند و خبرنگاران با دهها مورد تهدید و خشونت از سوی طالبان مواجه بودهاند. همچنین، در این مدت، ۲۲۰ مورد بازداشت خبرنگاران ثبت شده است.
این گزارش همچنین تأکید دارد که در دو دهه گذشته بیش از ۱۲۰ خبرنگار و کارمند رسانهای در جریان جنگها یا به دلیل جرایم سازمان یافته جان باختهاند، اما به دلیل وجود فرهنگ معافیت از مجازات، عدالت در خصوص این قربانیان به درستی برقرار نشده است. مرکز خبرنگاران افغانستان هشدار داده است که ادامه تهدید، سانسور و اعمال محدودیتهای شدید علیه خبرنگاران پیامدهای منفی جدی برای جامعه افغانستان خواهد داشت.
افزایش سانسور و تهدیدات؛ نگرانیها از وضعیت آزادی بیان
از زمان بازگشت طالبان به قدرت، این گروه محدودیتهای شدیدی بر رسانهها و آزادی بیان وضع کرده است. بنا به گزارشهای نهادهای جهانی و داخلی، تنها در دو سال نخست حکومت طالبان، حداقل ۱۱۰ مورد خشونت علیه خبرنگاران ثبت شده است و سه خبرنگار در بلخ و یک خبرنگار در کابل جان خود را از دست دادهاند.
این محدودیتها و افزایش تهدیدات علیه رسانهها باعث شده است که وضعیت آزادی بیان در افغانستان در بحرانیترین شرایط خود قرار گیرد. بسیاری از نهادهای حامی حقوق خبرنگاران تأکید دارند که جامعه بینالمللی باید برای پایان دادن به این خشونتها و تامین امنیت خبرنگاران در افغانستان اقداماتی جدی و فوری انجام دهد.