فرخنده: در سمپوزیوم دو روزه‌ای تحت عنوان «جنوب-جنوب-شمال» که اخیراً در کابل برگزار شد، نمایندگان کشورهای ناروی و اندونزیا به همراه مقامات طالبان، تعهد خود را برای همکاری در جهت بهبود برنامه‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای برای افراد دارای معلولیت، به ویژه زنان، در افغانستان اعلام کردند. این نشست، که به‌ویژه بر نیازهای آموزشی و شغلی زنان معلول تمرکز داشت، فرصتی برای تبادل نظر و برنامه‌ریزی مشترک برای حمایت از این قشر آسیب‌پذیر بود.
تاریا واتر دال، رئیس کمیته ناروی در افغانستان، در جریان نشست خبری پس از سمپوزیوم گفت که این نشست فرصتی عالی برای همکاری مستقیم میان کشورهای ناروی و اندونزیا و طالبان در زمینه آموزش و پرورش افراد دارای معلولیت فراهم کرده است. وی افزود: «طرفین در این سمپوزیوم بر تعهد خود به بهبود آموزش و اشتغال‌زایی برای معلولان افغانستان، به‌ویژه زنان، تأکید کردند.»
در این سمپوزیوم که با حضور استادان دانشگاه‌های ناروی و اندونزیا، پژوهشگران، نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای داخلی افغانستان برگزار شد، بر اهمیت آموزش و اشتغال‌زایی برای افراد دارای معلولیت در افغانستان تأکید شد. این گروه‌ها متفق‌القول بودند که رفع تبعیض و محرومیت از افراد معلول، به‌ویژه زنان، نیازمند تلاش‌های جهانی و هماهنگ است.
تاریا واتر دال همچنین تصریح کرد: «افراد دارای معلولیت در جامعه افغانستان اغلب در انزوا به‌سر می‌برند و آموزش یک ابزار کلیدی برای توانمندسازی آنان است. بدون آموزش، امکان مشارکت مؤثر زنان معلول در جامعه بسیار محدود خواهد بود.»
وی اضافه کرد که شرکت‌کنندگان در این سمپوزیوم بر لزوم مشارکت افراد دارای معلولیت، به‌ویژه زنان، در پروژه‌های توسعه‌ای زیر نظر وزارت اقتصاد طالبان تأکید کردند. این مشارکت باید به گونه‌ای باشد که افراد معلول از مراحل مختلف طرح‌ریزی تا ارزیابی و اجرای پروژه‌ها نقش فعال داشته باشند.
در حالی که سمپوزیوم یادشده به‌طور خاص بر آموزش فنی و حرفه‌ای برای افراد دارای معلولیت تأکید کرده است، موضوع آموزش زنان در افغانستان به‌طور کلی همچنان با چالش‌های جدی روبه‌رو است. از زمان بازگشت طالبان به قدرت، محدودیت‌های زیادی برای دسترسی دختران و زنان به آموزش و پرورش وضع شده است. مدارس دخترانه در بسیاری از مناطق بسته شده‌اند و زنان از بسیاری از فرصت‌های شغلی و تحصیلی محروم مانده‌اند. این وضعیت، به‌ویژه برای زنان معلول که در شرایط بحرانی‌تری قرار دارند، بسیار پیچیده‌تر شده است.
بسیاری از فعالان حقوق زنان و معلولان در افغانستان معتقدند که صرفاً ایجاد برنامه‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای برای معلولان، اگر در بستری از حمایت‌های گسترده‌تر اجتماعی و اقتصادی قرار نگیرد، نمی‌تواند تحول چشمگیری ایجاد کند. در این راستا، تأکید بر آموزش‌های پایه‌ای، به‌ویژه برای دختران و زنان معلول، به‌عنوان مقدمه‌ای برای دسترسی به فرصت‌های شغلی و اقتصادی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در پایان سمپوزیوم، تصمیم گرفته شد که گروهی متشکل از متخصصان، پژوهشگران و فعالان آموزشی از افغانستان، ناروی و اندونزیا تشکیل شود تا برنامه‌ای از اصلاحات آموزشی و یک کمیسیون ویژه برای حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، به‌ویژه زنان، تدوین و اجرایی شود. این کمیسیون به‌ویژه به دنبال برقراری عدالت آموزشی و دسترسی به فرصت‌های شغلی برای زنان معلول در افغانستان است.
مهم‌ترین چالشی که در این سمپوزیوم به آن اشاره شد، وضعیت پیچیده اجتماعی و اقتصادی افغانستان است. پس از چهار دهه جنگ و ناامنی، میلیون‌ها افغان، به‌ویژه زنان و کودکان، با مشکلات بزرگ‌تری مواجه هستند. بسیاری از این افراد در اثر جنگ‌ها و حملات طالبان معلول شده‌اند و اکنون نیاز به حمایت‌های ویژه دارند. در چنین شرایطی، هر گام در راستای حمایت از زنان معلول در آموزش و اشتغال می‌تواند تغییرات مهمی را در بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی آنان ایجاد کند.
سمپوزیوم «جنوب-جنوب-شمال» در کابل به‌ویژه بر اهمیت آموزش فنی و حرفه‌ای برای زنان معلول تأکید داشت و از تعهد کشورهای نروژ و اندونزیا برای حمایت از این قشر آسیب‌پذیر خبر داد. این سمپوزیوم، اگرچه گام مهمی در مسیر حمایت از افراد معلول است، اما همچنان با چالش‌های بسیاری مواجه است. رفع تبعیض و دسترسی برابر به آموزش و اشتغال برای زنان معلول در افغانستان، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، همکاری‌های بین‌المللی و اراده سیاسی قوی است تا بتوان از این طریق به یک جامعه عادلانه‌تر و توانمندتر دست یافت.