فرخنده: جمعی از خبرنگاران افغانستان در تبعید در بیانیه‌ای خواستار لغو توافق‌نامه دوحه توسط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، شدند. آنان تأکید کرده‌اند که این اقدام می‌تواند کشور را از «گودال نابودی» نجات دهد و زمینه‌ساز ایجاد یک حکومت مردم‌سالار و فراگیر در افغانستان شود.
در این بیانیه آمده است که لغو توافق‌نامه دوحه می‌تواند گامی مهم در راستای تحقق حقوق بشر بین‌المللی باشد. خبرنگاران در تبعید همچنین درخواست کرده‌اند که افراد دخیل در این توافق‌نامه به دادگاه‌های بین‌المللی معرفی شوند تا در قبال پیامدهای آن پاسخگو باشند.
این بیانیه همچنین به وضعیت ناگوار خبرنگاران در افغانستان پرداخته و اعلام کرده است که از زمان به قدرت رسیدن طالبان، بیش از هزار مورد خشونت علیه خبرنگاران ثبت شده است. این خشونت‌ها شامل قتل، بازداشت، و تعرض فیزیکی و لفظی بوده و بسیاری از خبرنگاران را مجبور به ترک کشور کرده است.
بر اساس این اعلامیه:
- بیش از چهار هزار خبرنگار و کارمند رسانه‌ای افغانستان را ترک کرده‌اند.
- از میان دست‌کم دو هزار خبرنگار زن که تا سال ۲۰۲۱ فعال بودند، تنها ۵۰ نفر در شرایط خطرناک و پرتنش در داخل افغانستان به فعالیت ادامه می‌دهند.
خبرنگاران تأکید کرده‌اند که آزادی بیان در افغانستان به دلیل محدودیت‌های گسترده طالبان از میان رفته و کشور اکنون جزو پنج کشور خطرناک جهان برای خبرنگاران قرار دارد.
توافق‌نامه دوحه در اسفند ۱۳۹۸ میان ایالات متحده و طالبان در دوحه، پایتخت قطر، به امضا رسید. هدف این توافق کاهش خشونت‌ها، خروج نیروهای آمریکایی و آغاز گفت‌وگوهای صلح بین طالبان و دولت افغانستان بود.
تعهدات طالبان در این توافق‌نامه عبارت بودند از:
- جلوگیری از استفاده خاک افغانستان توسط گروه‌های تروریستی مانند القاعده برای حملات به سایر کشورها.
- آغاز گفت‌وگوهای مستقیم با دولت افغانستان.
در عمل، اجرای این توافق‌نامه با چالش‌های زیادی مواجه شد. با تسلط طالبان بر افغانستان در سال ۲۰۲۱، تعهدات آنان در قبال رعایت حقوق بشر، به‌ویژه حق تحصیل و کار زنان، نقض شد. این اقدامات واکنش‌های منفی جامعه جهانی را به همراه داشت و باعث شد حکومت طالبان در انزوای بین‌المللی باقی بماند.
از سوی دیگر، طالبان نیز ایالات متحده را به عدم رعایت برخی مفاد توافق‌نامه متهم کرده‌اند. عدم تعاملات مؤثر میان طالبان و جامعه جهانی باعث شده است که وضعیت حقوق بشر و آزادی بیان در افغانستان وخیم‌تر شود.
خبرنگاران افغانستان در تبعید امیدوارند که لغو توافق‌نامه دوحه توسط ایالات متحده بتواند به بازنگری سیاست‌های جهانی در قبال افغانستان منجر شود و زمینه را برای حمایت بیشتر از حقوق بشر، آزادی بیان، و تشکیل دولتی فراگیر فراهم کند. آنان تأکید کرده‌اند که جامعه جهانی باید مسئولیت خود در قبال وضعیت کنونی افغانستان را جدی‌تر بگیرد.