
فرخنده: ویتنی رایت، ستاره مشهور فیلمهای غیر اخلاقی آمریکایی، به تازگی سفری به افغانستان تحت حاکمیت طالبان داشته است. در حالی که جهان شاهد نقض گسترده حقوق بشر و آزادیهای اولیه زنان در این کشور است، سفر چنین فردی به افغانستان جای تردیدهای زیادی را برمیانگیزد. طالبان پس از تسلط مجدد بر افغانستان، تمامی دستاوردهای حقوقی و اجتماعی که زنان و دختران طی دو دهه اخیر به دست آورده بودند را لغو کردهاند؛ از جمله حقوق آموزش، اشتغال و مشارکت در زندگی اجتماعی که به طور کامل از آنها سلب شده است. در چنین شرایطی، سفر یک ستاره فیلمهای غیر اخلاقی به افغانستان به نظر میرسد نه تنها بیتوجهی به درد و رنج زنان این کشور است، بلکه در نوع خود نوعی تأیید سکوت در برابر ظلم و تبعیضهای شدید نیز محسوب میشود.
بر اساس گزارشها، ویتنی رایت تصاویری از سفر خود به افغانستان در حساب کاربری اینستاگرام خود منتشر کرده است که شامل تصاویری از یک هواپیمای شرکت آریانا، سقفهای کاشیکاریشده شهر هرات و بخشهایی از این شهر میشود. اما هیچ اثری از خود او در این تصاویر دیده نمیشود و هیچ توضیحی از جانب این بازیگر مشهور درباره هدف سفرش و تأثیرات آن بر وضعیت حقوق بشر در افغانستان منتشر نشده است. این سکوت بیپاسخ نه تنها نشاندهنده بیتوجهی به وضعیت اسفبار زنان و دختران افغانستان است، بلکه سوالات جدیتری را در رابطه با اخلاقیات و مسئولیت اجتماعی چنین شخصیتهایی برمیانگیزد.
بدتر از آن، ویتنی رایت به عنوان یک شهروند آمریکایی باید برای سفر به افغانستان ویزا دریافت میکرد، در حالی که هیچ سفارت یا قنسولگری افغانستان در ایالات متحده برای صدور ویزا فعال نیست. این نشان میدهد که سفر او به افغانستان ممکن است با حاشیهها و مسائل قانونی نیز همراه باشد. علاوه بر این، وزارت خارجه آمریکا پیشتر هشدار داده بود که سفر شهروندان ایالات متحده به افغانستان به دلیل «ناآرامیهای مدنی، جنایت، تروریسم، آدمربایی و امکانات محدود صحی» خطرناک است و میتواند به بازداشت غیرقانونی این شهروندان منجر شود. با این حال، ویتنی رایت بدون توجه به این هشدارها به افغانستان سفر کرده است.
سفر او به ایران در سال گذشته و واکنشهایی که از سوی نهادهای حقوق بشری در پی داشت، نیز قابل تأمل است. در آن زمان، او در واکنش به «سرکوب زنان» توسط مقامات ایرانی به این کشور سفر کرد، اما اکنون با سفر به افغانستان تحت حاکمیت طالبان، این سوال پیش میآید که آیا دغدغههای حقوق بشری او محدود به برخی از کشورهای خاص است یا اساساً تنها به دنبال جنجال و توجه رسانهای است؟
سفر ویتنی رایت به افغانستان نشاندهنده یک تناقض بزرگ است؛ از یک طرف او ادعای دغدغهمندی در زمینه حقوق زنان دارد، و از طرف دیگر بدون هیچگونه واکنش اجتماعی و انسانی در برابر درد و رنج روزافزون زنان افغانستان، به کشوری سفر میکند که در آن حقوق بشر به شکل بیرحمانهای نقض میشود. آیا این رفتاری است که باید از یک شخصیت شناختهشده و تأثیرگذار انتظار داشت؟ آیا چنین سفرهایی نه تنها ترویجدهنده بیتوجهی به بحرانهای واقعی انسانی نیستند، بلکه میتوانند به نوعی در خدمت نادیده گرفتن واقعیات تلخ جامعه افغانستان قرار گیرند؟
در نهایت، این سفر به وضوح نمونهای از فقدان مسئولیت اجتماعی و اخلاقی است که برخی از افراد مشهور در قبال مسائل جهانی دارند. در حالی که زنان افغانستان در زیر سلطه طالبان در شرایطی غیرانسانی زندگی میکنند، چنین سفرهایی به هیچوجه نمیتوانند اقدامی مثبت یا مفید در جهت حمایت از حقوق بشر و حقوق زنان باشند.