فرخنده: براساس گزارش تازهای از رسانههای بینالمللی، فشار فزاینده طالبان برای اجرای سختگیرانه قوانین “امر به معروف و نهی از منکر”، بسیاری از مردان افغان را به مأموران ناخواسته این گروه در درون خانهها تبدیل کرده است. این وضعیت، نه تنها فضای خانوادهها را متشنج کرده، بلکه روابط درون خانوادگی را نیز تحت تاثیر شدید قرار داده است.
روزنامه بریتانیایی گاردین با همکاری رسانه مستقل رخشانهمدیا، با بیش از دوازده زن و مرد در ولایتهای مختلف افغانستان گفتوگو کرده و تصویری نگرانکننده از تأثیر سیاستهای اجتماعی طالبان بر ساختار خانوادههای افغان ارائه داده است.
یکی از مصاحبهشوندگان به نام امیر، که پدر چند دختر نوجوان است، میگوید نقش پدرانهاش به زندانبانی بدل شده است. او با تأسف میافزاید که دخترانش دیگر اجازه ندارند از خانه بیرون بروند و او خود بهناچار بر حجاب و رفتار آنها نظارت میکند تا از برخورد طالبان جلوگیری شود.
در مواردی دیگر، مردان افغان از احساس فشار اجتماعی و ترس از برخورد نیروهای طالبان سخن گفتهاند که آنها را وادار به کنترل سختگیرانه رفتار زنان خانواده کرده است. جاوید حکیمی از ولایت بامیان، چنین شرایطی را «خفقانآور» توصیف کرده و اظهار داشته: «برای حفظ حیثیت خود، ناچاریم مثل مأموران بیمزد طالبان عمل کنیم.»
روایتها از شمالشرق کشور نیز از خشونت درون خانوادگی ناشی از این فشارها پرده برمیدارند. پرویز، جوانی افغان، میگوید که پس از بازداشت خواهرش بهدلیل نداشتن پوشش موردنظر طالبان، خشم خود را بر سر اعضای خانوادهاش خالی کرده است. به گفته او، تحقیر در پاسگاه طالبان باعث شد که کنترل خود را از دست بدهد.
زنان نیز در این میان آسیبپذیرترین گروه هستند. فرشته از بدخشان روایت کرده که بهدلیل پوشیدن چادر بدون برقع هنگام خرید سبزی، توسط شوهرش مورد ضرب و شتم قرار گرفته است. در موردی مشابه، رابعه، دختری ۲۲ ساله، از فشار اجتماعی سنگینی میگوید که مانع از بیرون رفتن خواهرش از خانه میشود، زیرا به گفته او، “غرور و آبروی خانواده اجازه نمیدهد” کسی درباره دخترانشان در محافل عمومی صحبت کند.
یک زن دیگر از تغییر رفتار پدرش پس از بازگشت طالبان به قدرت سخن گفته و اظهار کرده است که اکنون حتی برای خرید وسایل بهداشتی نیز نمیتواند بدون اجازه از خانه خارج شود.
این گزارش بازتابدهنده تحولاتی است که نهتنها فضای اجتماعی افغانستان، بلکه ساختار سنتی خانوادهها را نیز به شدت تحت فشار قرار داده و بسیاری از مردان و زنان را در برابر وظایف انسانی و الزامات اجتماعی متضاد قرار داده است.