فرخنده: در دومین روز دادگاه مردمی افغانستان که در شهر مادرید اسپانیا برگزار می‌شود، هدا خموش، فعال برجسته حقوق بشر، در سخنانی تکان‌دهنده، از خشونت‌ها، تهدیدات و جنایاتی پرده برداشت که طالبان پس از بازگشت به قدرت بر مردم افغانستان، به‌ویژه زنان، تحمیل کرده‌اند.
خانم خموش، در شهادت خود گفت که تنها چند روز پس از تسلط طالبان بر کابل، نامه‌های تهدیدآمیز دریافت کرده است؛ تهدیداتی که نشان‌دهنده برخورد سخت‌گیرانه این گروه با صدای معترض و مستقل زنان بود.
او تأکید کرد که طالبان از همان آغاز، هیچ جایگاهی برای زنان در ساختار قدرت قائل نشدند و با اعلام کابینه‌ای کاملاً مردانه، عملاً زنان را از عرصه تصمیم‌گیری حذف کردند. هدا خموش افزود: «رفتار طالبان با زنان معترض نه‌تنها تحقیرآمیز، بلکه خشونت‌آمیز بود. آن‌ها با سرکوب فیزیکی و روانی، تلاش کردند صدای زنان را خاموش کنند.»
این فعال حقوق بشر، ضمن اشاره به بسته شدن مکاتب و دانشگاه‌ها به‌روی دختران، گفت که طالبان با محدود کردن آموزش، عملاً آینده زنان افغان را گروگان گرفته‌اند. او همچنین از رفتارهای بی‌رحمانه طالبان در مواجهه با مردم غیرنظامی سخن گفت و اظهار داشت: «طالبان در روزهای اول بدون هیچ دلیلی بر مردم بی‌گناه شلیک می‌کردند.»
هدا خموش در بخش دیگری از سخنان خود، وضعیت میدان هوایی کابل در هنگام سقوط حکومت جمهوری را «فاجعه‌بار» توصیف کرد و گفت که فرار دسته‌جمعی، ناامیدی و بی‌نظمی حاکم بر آن زمان، نشانگر عمق بحران و رعبی بود که طالبان ایجاد کرده بودند.
دادگاه مردمی افغانستان، محفلی برای شنیدن صدای قربانیان و ثبت مستند جنایاتی است که از زمان بازگشت طالبان، در نقاط مختلف کشور رخ داده است. در این دادگاه، شماری از فعالان حقوق بشر، خبرنگاران، شاهدان عینی و قربانیان، با ارائه شهادت‌های خود، تلاش دارند تا حقیقت را بازگو و در حافظه جهانی ثبت کنند.
گزارش‌ها و شهادت‌هایی چون سخنان هدا خموش، نشان می‌دهد که نقض حقوق بشر در افغانستان نه‌تنها گسترده، بلکه به‌گونه‌ای سیستماتیک و سازمان‌یافته انجام می‌شود؛ آن‌هم در سکوت و بی‌تفاوتی بخش بزرگی از جامعه جهانی.