فرخنده: صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) در گزارشی تازه هشدار داده است که نظام آموزشی افغانستان با بحرانی عمیق و بی‌سابقه روبروست؛ بحرانی که دسترسی میلیون‌ها کودک، به‌ویژه دختران، به آموزش را به شدت محدود کرده است.
این گزارش نشان می‌دهد که ترکیبی از عوامل مانند محدودیت‌های سیاسی، کاهش شدید بودجه، و بحران‌های انسانی مکرر، باعث شده‌اند تا دستاوردهای دو دهه گذشته در عرصه آموزش در افغانستان دچار عقب‌گرد شود. به گفته یونیسف، نابرابری‌های آموزشی در کشور رو به افزایش است و آینده تحصیلی نسل جوان با تهدید جدی مواجه می‌باشد.
بر اساس این گزارش، دختران از ادامه تحصیل پس از صنف ششم محروم شده‌اند و شمار دخترانی که اجازه رفتن به مکتب را ندارند، به بیش از دو میلیون نفر رسیده است.
یونیسف همچنین کمبود شدید معلمان، به‌ویژه آموزگاران زن، و ضعف شدید زیرساخت‌های آموزشی را از عوامل مؤثر در کاهش کیفیت تدریس در مکاتب دانسته است. طبق آمار این نهاد، نیمی از مکاتب افغانستان فاقد ساختمان مناسب هستند؛ در حالی‌که ۷۹ درصد آن‌ها به برق دسترسی ندارند و بسیاری نیز از خدمات اولیه مانند آب آشامیدنی و سرویس‌های بهداشتی محروم‌اند.
این نهاد بین‌المللی افزوده است که در مکاتب دولتی، تقریبا نیمی از زمان درسی به آموزش‌های دینی اختصاص یافته است. این امر باعث کاهش زمان آموزش سایر مضامین شده و به افت کیفیت یادگیری در میان دانش‌آموزان انجامیده است.
نگرانی دیگر یونیسف، سطح پایین سواد در میان کودکان است. طبق یافته‌های این گزارش، بیش از ۹۰ درصد کودکان ده‌ساله در افغانستان توانایی خواندن یک متن ساده را ندارند؛ موضوعی که بیانگر یک بحران جدی در نظام آموزش و یادگیری کشور است.
علاوه بر این چالش‌ها، بازگشت گسترده مهاجران افغان از کشورهای همسایه مانند ایران و پاکستان نیز فشار بیشتری بر سیستم آموزشی وارد کرده است. از سال ۲۰۲۳ تا کنون، بیش از دو میلیون تن به افغانستان بازگشته‌اند و بسیاری از کودکان آن‌ها، به‌ویژه دختران بالاتر از ۱۲ سال، به دلیل کمبود امکانات و محدودیت‌های جاری، از رفتن به مکتب بازمانده‌اند.
یونیسف از جامعه جهانی خواسته است تا با فراهم‌سازی حمایت‌های فوری، مانع از گسترش بیشتر بحران آموزشی در افغانستان شود و زمینه تحصیل برای همه کودکان، بدون تبعیض، فراهم گردد.