فرخنده: در حالی که موج گسترده بازگشت مهاجران افغان از ایران و پاکستان ادامه دارد، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل (یونیسف) هشدار داده است که این روند فشار شدید و بی‌سابقه‌ای بر نظام آموزشی و خدمات عمومی افغانستان وارد کرده است؛ فشاری که دختران آسیب‌پذیرترین گروه در آن به شمار می‌روند.
بر اساس گزارش تازه یونیسف، از میان نزدیک به یک میلیون نفری که تا اپریل ۲۰۲۵ از ایران و پاکستان به افغانستان برگشته‌اند، ۶۱ درصد کودک هستند و شمار قابل توجهی از این کودکان را دختران تشکیل می‌دهند. بسیاری از آنان یا هرگز به مکتب نرفته‌اند یا سال‌ها از آموزش رسمی دور بوده‌اند.
این در حالی است که محدودیت‌های گسترده بر آموزش دختران در داخل افغانستان، دسترسی آنان به مکتب و آموزش عالی را به‌شدت محدود کرده است. بسیاری از دختران بازگشته اکنون نه تنها با مشکلات زبان، هویت و سازگاری اجتماعی روبه‌رو هستند، بلکه با درهای بسته مکاتب و نبود امکانات آموزشی نیز مواجه‌اند.
یونیسف تأکید کرده است که بازگشت گسترده خانواده‌ها، به‌ویژه خانواده‌های دارای سرپرست زن، فشار مضاعفی بر زندگی دختران وارد کرده است. طبق آمار، ۱۷ درصد از خانواده‌های بازگشته را زنان سرپرستی می‌کنند؛ در شرایطی که بسیاری از آنان از حمایت اجتماعی، اقتصادی و حقوقی محروم‌اند.
در کنار چالش آموزشی، دختران با خطرهای دیگری چون ازدواج زودهنگام، کار اجباری و خشونت خانگی نیز روبه‌رو هستند. نهادهای بین‌المللی هشدار داده‌اند که اگر پاسخ فوری و هدفمند به این بحران داده نشود، نسل جدیدی از دختران در افغانستان از حق آموزش، امنیت و آینده‌ای بهتر محروم خواهند ماند.
به گفته یونیسف، بازگشت‌کننده‌گان اکنون در تمام ۳۴ ولایت افغانستان پراکنده‌اند و زیرساخت‌های فرسوده آموزشی کشور تاب این فشار را ندارد. این سازمان خواستار افزایش کمک‌های فوری بشردوستانه و ایجاد برنامه‌های آموزشی ویژه برای دختران بازگشته شده است.